Dieuwke Spaans (°1973, Rheden, NL)
Lives & works in Amsterdam (NL)
Media: collage, sculpture
The issues that Dieuwke Spaans raises in her work relate to the limits of knowledge and the reality that lies beyond reality, the subjectivity of our perception, and – ultimately – our inevitable break with the familiar. Spaans provides the viewer with elements for an experience of that abstract realm without defining this further. She brings various visual elements and materials together, then leaves it up to the viewer to amalgamate them in such a way that they form a ‘spectacle’ which is greater than the sum of its parts. In doing this she fluctuates between the two poles that characterized her earlier works, namely (at one end of the spectrum) the narrative aspect and (at the other) pure abstraction. Dieuwke Spaans is well known for her collages that are made up of what she calls ‘everyday images’. Those everyday images are existing images: pages from books, empty pages—in every possible gradation of white—photographs, writing, fragments that she snatches away from their original contexts in order to use them as building blocks for a new reality. Sometimes her work contains references to everyday images or objects that are fictitious like e.g. in her works in ceramics and porcelain. In a casual manner she consequently associates her work with the contemporary discourse in which the current relevance of tradition is sought.
Dieuwke Spaans was born in Rheden in the Netherlands, in 1973. She lives and works in Amsterdam. She obtained her Master’s degree at the Ateliers Arnhem and was a resident at the Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam (NL) from 2001 to 2003. A residency followed in 2005 at Delfina in London (UK) and in 2007 at Projektstudio Berlin, in Berlin (DE). In 2018 she was a resident at the EKWC, Europees Keramisch Werkcentrum in Oisterwijk (NL). Spaans won various prizes, including the Royal Award for Painting in 1997 and 1998. Among the locations where her work has been shown in solo presentations are Museum Arnhem, Arnhem (2014, NL); Frankendael Foundation, Amsterdam (2014, NL); AMC Art Collection, Amsterdam (2011, NL). Here work was part of group exhibitions in a.o. Museum Kranenburgh, Bergen (2018, NL); Stadsarchief, Amsterdam (2016, NL); De Vishal, Haarlem (2015, NL); Kunstvereniging Diepenheim, Diepenheim (2014, NL); Manifesta Office, Amsterdam (2013, NL); Nest, The Hague (2013, NL); Museum Hilversum, Hilversum (2012, NL); Stedelijk Museum Schiedam, Schiedam (2011, NL). The work of Dieuwke Spaans is included in private and public collections within the Netherlands and abroad.
Artist Statement
Het werken met diverse materialen geeft mij de uitdagende, beeldende vrijheid die ik in kan zetten om mij bezig te houden met een oud thema - het menselijke verlangen om grip te krijgen op de wereld achter de direct zichtbare werkelijkheid - en dus eigenlijk om ‘het niet weten’ te ontrafelen. Ik onderzoek begrippen zoals ‘façade’, ‘transitie’ en ‘portal’.
De definitie van deze termen koppel ik aan de werking van het geheugen: het draait dan vooral om herinneringen die we hebben aan ruimtes, los van de letterlijke architecturale omgeving, los van plattegronden. Je bevind je op een bepaalde plek, in een ruimte, en als je alle ‘realistische’ elementen van die ruimte uit je ervaring weg-filtert, ontsluit zich een andere ruimte.
Het moment van die transitie wil ik vangen, niet zozeer vanuit het idee van mystiek of spiritualiteit dat al snel aan dit soort onderwerpen gelinkt wordt, maar vanuit een eerder semi-wetenschappelijke belangstelling en mijn liefde voor film. De suggestie van die ‘andere ruimte’, die andere dimensie, komt in mijn werk mede tot uitdrukking door de keuze voor specifieke materialen.
Ik wil de esthetiek niet de rug toe keren en schoonheid juist omarmen als een ‘tool’ om ook na te denken over en uitdrukking te geven aan ethische en kunst- theoretische kwesties. Ik blijf een verfijnd spel spelen met tegenstellingen, zoals binnen en buiten, open en gesloten, boven en onder en hier tegenover daar. In de kern is de focus van mijn werk altijd gericht op de vraag: wat zien we en wat willen we zien? Wat weten we en wat willen we weten? Het idee van een parallelle wereld is wat mij fascineert. Het idee van oneindigheid en van onbegrensdheid.
De vragen die ik binnen mijn kunstenaarschap wil onderzoeken gaan over de grenzen van het weten en de werkelijkheid achter de zichtbare werkelijkheid, de subjectiviteit van onze waarnemingen, en het uiteindelijk onvermijdelijke afscheid van het bekende.
Ik wil de beschouwer de ingrediënten bieden voor een ervaring van deze abstracte ruimte, zonder deze nader te definiëren. Ik beweeg mij daarbij tussen de twee polen die mijn eerdere werken kenmerkten, namelijk het narratieve enerzijds en pure abstractie anderzijds. Verschillende beeldelementen en materialen worden bij elkaar gebracht en het is aan de beschouwer die elementen te integreren tot een eigen werkelijkheid.
De inspiratiebronnen voor mijn recente werk vind ik in specifieke stromingen in de wereld van de film maar ook in de kunstgeschiedenis. In gevonden beelden en teksten herken ik een zoektocht, de uitdrukking van het menselijk verlangen om het onbekende te willen begrijpen. In mijn werk zit altijd wel een speelse verwijzing naar beroemde meesterwerken uit de kunsthistorische traditie, met helden uit de schilderkunst zoals Lucio Fontana, René Daniëls of Daan van Golden, of naar metaforen en symbolen die voor komen in de wereld van de film, van het werk van Jean Cocteau en de films van de surrealisten, tot ‘Solaris’ van Tarkovsky.
Maar ook in recente films zoals ‘Interstellar’ uit 2014 van Christopher Nolan, gebaseerd op de theorieën van theoretisch natuurkundige K. S. Thorne, weerspiegelt zich de behoefte van de mens om het (parallelle) universum te kunnen begrijpen. Al deze invloeden geven richting aan mijn focus om dat verlangen te vatten in samengestelde beelden waarin ik speel met dimensies in tijd, ruimte en vorm om zo de inhoud - die zich tussen dromen, verlangen en loslaten bevindt - op scherp te zetten.